Nieuwjaarstoespraak burgemeester Tom Horn - 6 januari 2025

Welkom allen,

En een speciaal welkom aan alle nieuwe inwoners van de gemeente die wij ieder jaar persoonlijk uitnodiging om aanwezig te zijn.

Wat is het fijn om zo met elkaar het nieuwe jaar te mogen beginnen, vol hoop, verwachtingen en nieuwe kansen. Ik hoop dat u allemaal fijne feestdagen hebt gehad, in het gezelschap van dierbaren of juist in de rust die u misschien nodig had.

U weet het als geen ander; Epe is een prachtige gemeente. We zijn een gemeente van verschillen. In het westen hebben we de bossen, de heide, de sprengen. En in het oosten de weilanden en de IJsselvallei. We hebben mooie kernen en buurtschappen, ieder met hun eigen karakter. Maar wat onze gemeenschap écht bijzonder maakt, zijn de mensen. Ieder met hun eigen verhaal, een andere achtergrond, uiteenlopende overtuigingen en verschillende interesses.

De wereld om ons heen lijkt soms slechts te benadrukken wat ons verdeelt. Van Dale heeft niet voor niets als woord van het jaar 2024 voor ‘polarisatie’ gekozen. Maar als ik kijk naar onze gemeente, zie ik een plek waar verschillen juist verbinden. Ik geef u een paar voorbeelden:

• Ik zie dat in de manier waarop mensen elkaar helpen bij lokale gebeurtenissen. Een mooi voorbeeld is hoe de kerkgangers van de Regenboogkerk werden opgevangen na de verwoestende brand.  
• En in het afgelopen jaar mocht ik mee-eten bij twee bijzondere initiatieven; het Werelds koken in de PWA hal. Waar vluchtelingen heerlijke maaltijden bereiden en verhalen worden gedeeld.  
• En bij de Molenwiek. Een mooie plek in Vaassen waar door de inzet van vrijwilligers, iedereen uit eten kan. Ook mensen voor wie dat normaal gesproken financieel lastig is. Over dit laatste initiatief hoort u straks nog meer.  
• Het is zichtbaar bij de vele verenigingen die ons sociale leven kleur geven. Die ons in beweging brengen op de sportvelden en kinderen leren om respectvol met elkaar om te gaan.  
• De vele vrijwilligers die ieder jaar weer prachtige evenementen mogelijk maken zoals het Oener Koefeest, het Emsterfeest, het carnaval in Vaassen, Vaasaqua, Jazz Comes to Town en Epe on Ice.  
• Ik zie het ook bij ondernemers die ieder op hun eigen manier bijdragen aan onze gemeenschap. Zoals het bedrijf SDD in Emst. Dat afgelopen jaar een award won als ‘Meest sociale werkgever’ in de regio. Medewerkers met allerlei verschillende achtergronden vinden daar een plek en helpen elkaar in het werk, maar bijvoorbeeld ook met de Nederlandse taal. Er is echt oog voor wat de mensen kunnen en wat bij hen past.
• Ik zie het in de scholen waar kinderen met verschillende achtergronden samen spelen, leren en groeien. Afgelopen jaar mocht ik tijdens de Nationale Voorleesdagen voorlezen aan de kleuters van de Bongerd in Oene. Ik las het boek: ‘Help een verrassing!’. Een verhaal over Suus de eekhoorn en August de vos. Suus is energiek en uitbundig. August juist rustig en meer teruggetrokken. En toch zijn ze goede vrienden. Suus heeft een verrassing voor August. Maar hij maakt zich zorgen, want straks gaan ze allemaal dingen doen die Suus leuk vindt en waar August niet zo van houdt. Gelukkig kent Suus August goed en heeft zij alleen maar dingen georganiseerd waar August heel blij van wordt. Een mooi verhaal dat kinderen aan het denken zet over hoe goed ze elkaar kennen en hoe je een ander die verschillend is blij kunt maken.

Vrijheid, blijheid… Dit jaar vieren we 80 jaar vrijheid om te blijven gedenken wat de waarde van vrijheid is. Goed dat we daar bij stil blijven staan. Toch voelt niet iedereen zich vrij. En omgekeerd moeten we onszelf de vraag stellen in hoeverre we een ander vrij laten. Ook in onze gemeente zijn er groepen mensen die zich hier niet helemaal vrij en thuis voelen. Voor hen is het minder vanzelfsprekend dat zij over het algemeen onbezorgd in het leven kunnen staan, dat zij kunnen zijn wie ze werkelijk zijn, dat zij ondanks beperkingen kunnen aansluiten bij verenigingen of dat zij hun liefde voor een ander kunnen tonen.

Afgelopen jaar zijn we al gestart met de voorbereidingen om te komen tot een Diversiteits- en inclusie agenda. Waarin we concrete stappen opnemen die we met elkaar kunnen zetten naar een samenleving waarin iedereen er mag zijn en iedereen kan meedoen.

Misschien kunnen we vanavond ook al een klein stapje zetten. Ik zag onlangs een mooi filmpje voorbijkomen van een experiment in Denemarken. Misschien kent u het wel. Verschillende groepjes – op het eerste oog – gelijkgestemde mensen staan bij elkaar. Vervolgens worden er vragen gesteld en mensen die zich in die vragen herkennen, stappen naar het midden toe. En dan ontstaat er iets moois. Mensen die zich niet in een ander herkenden, hebben ineens iets gemeenschappelijks. Ze gaan anders naar elkaar kijken.

Ik wil dit experiment graag met u in het klein doen. U kunt gewoon rustig blijven zitten, maar ik nodig u uit om u open te stellen en uw hand op te steken als u zich herkent in de volgende vragen. En kijkt u dan ook eens om u heen met wie u dat gemeen heeft. Mag er dan wat meer licht aan? Daar gaan we.

• Wie van u was vroeger de lolbroek van de klas?
• Wie van u sport graag?
• Wie van u houdt van rockmuziek?
• Wie van u is vroeger wel eens gepest?
• Wie van u heeft vroeger zelf wel eens gepest?
• Wie voelt zich weleens eenzaam?

Zo ziet u, we hebben verschillende dingen met elkaar gemeen. We zijn bovenal allemaal mensen die warmte en liefde nodig hebben. Die met elkaar willen lachen en mooie herinneringen maken. Hoe verschillend we soms ook lijken; blijf elkaar opzoeken en vasthouden. Want we hebben elkaar nodig. Een pakkende oneliner uit een lied van de Frank Boeijen Groep schoot mij hierbij te binnen: “Denk niet wit denk niet zwart, denk niet zwart-wit, maar in de kleur van je hart.”

In formelere en juridische bewoording vinden we dit terug in artikel 1 van de Grondwet; dat iedereen in Nederland in gelijke gevallen gelijk wordt behandeld en dat discriminatie niet is toegestaan. De volledige tekst van Artikel 1 krijgt binnenkort een mooi plekje op de trap waar u nu op zit. Zodat we altijd blijven stilstaan bij het belang van deze woorden en het belang van liefde en respect voor elkaar.

Ik kom tot een afronding. Ik sprak al over 80 jaar vrijheid die we dit jaar herdenken. Maar ondanks dat we in fysieke veiligheid leven, leven we in onzekere en onvoorspelbare tijden. Waardoor die fysieke veiligheid niet vanzelfsprekend is. Klimaatverandering, gezondheidscrises en politieke spanningen in de wereld maken dat we in de toekomst voor uitdagingen komen te staan. Denk bijvoorbeeld aan een langdurige verstoring van de energievoorziening, internet of het betalingsverkeer. Ik heb er alle vertrouwen in dat u goed voor elkaar zult zorgen. Maar dat gaat het beste als u ook goed voor uzelf zorgt. Misschien kan ik u vanavond een goed voornemen aan de hand doen om morgen thuis eens na te gaan of u goed voorbereid bent op calamiteiten of noodsituaties.  

En met deze niet onbelangrijke oproep kom ik aan het einde van mijn toespraak. Een betoog voor liefde, respect en begrip voor elkaar. Want, zoals Toon Hermans ooit zong: “Als we elkaar niet begrijpen, is de wereld koud als ijs.”  

Ik wens u, uw dierbaren en ons allen een gezond, gelukkig en verbonden 2025.

Dank u wel.