Willem en Carla zijn duurzaam en circulair in Oene
Algemeen
Willem en Carla zijn energiepositief. Hun prachtige boerderij in Oene hebben ze helemaal energiezuinig gemaakt!
De boerderij van Willem en Carla Vermeulen
Als je samen met Willem en Carla uit Oene over hun erf loopt, val je van de ene verbazing in de andere. Hun prachtige boerderij met rieten dak is helemaal energiezuinig. Ook maken en verbouwen ze veel van hun voedsel zelf en hergebruiken ze zo veel mogelijk. Tot in de kleine details. En het lijkt of het voor hen de gewoonste zaak van de wereld is. Ze delen hun tips in app-groepjes, met familie en met buren. En ze hebben er veel plezier in: de lol spat ervan af.
“Wij zijn niet energieneutraal, maar energie-positief! En hebben misschien wel de meest duurzame straat van Oene!”
Wapperende haren in huis
Toen Willem en Carla hun boerderij 12 jaar geleden kochten, hing de vlag er wel anders bij. Het 100-jaar oude pand was niet geïsoleerd. “Als het stormde, gingen je haren binnen wapperen. Nou, alleen die van Carla dan”, memoreert Willem grinnikend. “En als het regende, liep het water door de kozijnen naar binnen”, valt Carla hem bij. “Het was koud, tochtig en vochtig. Ook het leidingwerk was verouderd: de waterleiding was van lood, er zat textiel om de stroomleidingen.”
In een half jaar tijd isoleerden ze de hele schil: dak, vloeren en muren. En het oude glas vervingen ze voor triple glas. “Als je toch bezig bent met kozijnen vervangen, dan kun je het maar beter goed doen. We lieten ook een rieten dak plaatsen. Riet isoleert erg goed. Het scheelt een deken in de winter. En ook in de zomer houdt het de woning koel.” Ze lieten daarnaast vloerverwarming aanleggen.
Bizar
Willem heeft voor zijn werk veel gereisd, woonde zelfs een paar jaar in Amerika. “In Amerika hebben ze geen gas om het huis warm te houden. Daar hebben ze al meer dan 50 jaar ervaring met het verwarmen (en koelen) met warmtepompen (airco’s). Voor mij is dat heel normaal. Ik vind het bizar dat wij voor onze warmtevoorziening miljoenen jaar oud plantenmateriaal dat aardgas is geworden, uit de aarde naar boven halen om in de fik te steken. Toen wij dan ook een geschikt lokaal installatiebedrijf vonden, hebben we meteen een warmtepomp aangeschaft. Weinig lawaai en het werkt perfect. We hebben het in huis nog nooit koud gehad.”
Energiepositief
Voor hun energievoorziening hebben ze zonnepanelen op de daken van de overkappingen en schuren geplaatst. Zelfs de kippen hebben een dak van zonnepanelen. Willem: “Ik heb in de zonnencellenbranche gewerkt en maak gebruik van afgeschreven zonnepanelen van oude bedrijfspanden. Er liggen bijna 50 op onze daken. Ze doen het nog prima. Ze leveren 10.000 kWh aan stroom op. Met moderne panelen heb je ongeveer de helft nodig voor hetzelfde vermogen. De warmtepomp verbruikt 5.000, met onze elektrische auto verbruiken we 2.000, en in huis nog eens 3.000 kWh. In theorie zijn we dus energieneutraal.”
Lachend: “Vorig jaar leverden we zelfs 1.000 kWh terug, toen waren we energiepositief!”
“Wat ik het allerleukst vond”, vertelt Carla, “was dat ik in het begin de energiemeter terug zag lopen. Ik zet de wasmachine aan als de zon schijnt. Geweldig toch! Dat je alles op de energie van de zon kunt doen.”
Definitief van het gas af
Het laatste stapje om van het gas af te komen, zetten ze kortgeleden. Carla: “Toen vervingen we ons gasfornuis door een elektrisch fornuis. We vonden het zo leuk om eindelijk van het gas af te zijn. Toen we de gaskraan konden dichtdraaien, hebben we er speciaal een foto van gemaakt. Het is gewoon fijn: je ontziet de aarde en bent niet meer afhankelijk.”
Forel en groente uit een systeem
Het zelfvoorzienend zijn gaat niet alleen over hun energievoorziening. Carla: “Ik vind circulair bezig zijn enig!” Dat Willem en Carla enthousiaste, bezige bijen zijn, continue op zoek naar leuke projecten, blijkt als ze je op hun erf rondleiden. In de moestuin groeit hun eigen groente, groente die over is wordt gecomposteerd in de wormentoren. Carla: “Voorheen hadden we composteerbare koffiecupjes. Maar die composteren veel te langzaam voor onze wormentoren. Nu malen we zelf de koffie in de ouderwetse maler. Heerlijk! En de prut gaat in de toren.”
De compost gaat naar de tuin. Een aantal wormen gaat naar de Aquaponic: een gesloten circulair systeem dat hen eigen gekweekte forel en groente oplevert. De bijtjes uit de bijenkas drinken uit deze Aquaponic. De bijen leveren jaarlijks zo’n 10 kg honing. Als er groente over is, gaat dit naar de kippen die met zonnecellen boven hun koppies eitjes leveren.
Eigen honing en zeep
En het gaat nog even door: het snoeihout van de wilgen, wordt op zonne-energie gezaagd en dient als brandhout en houtsnippers op de paden in de moestuin. Van het fruit van de fruitbomen laten ze sap persen, ze fermenteren hun eigen groente, bakken hun eigen brood. Ook maken ze, na een leuke workshop in Apeldoorn, hun eigen zeep. Carla: “Je komt leuke mensen tegen als je met deze dingen bezig bent. In deze zeep zit geen plastic en rommel. Ik gebruik het nu zelf elke dag.” Ze geeft ze graag weg, als cadeautje. Mooi ingepakt in een zelfgemaakt katoenen zakje.
Elkaar aansteken en helpen
Willem en Carla delen hun kennis en ervaring graag met anderen. Willem is zelfs een tijdje energiecoach geweest. “We vinden het wel een beetje een sport. En we hebben er plezier in. Ik heb een appgroepje met vrienden en we wisselen leuke ideeën uit. Dat zijn doeners, net als wij. Zij gaan meteen aan de slag. Dat is leuk, dan steek je elkaar aan. En we helpen elkaar. Zo leenden we van onze dochter de droogmachine voor het drogen van appeltjes. Ook in onze buurt werkt dit zo. Regelmatig vraagt iemand ons iets: ‘Willem hoeveel geluid maakt jullie warmtepomp?” En dan komen ze bij ons luisteren. Of: ‘Kun je even meekijken met deze offerte?’ Inmiddels zijn veel buren bezig met verduurzamen. Misschien hebben wij wel de meest duurzame straat van Oene!”